Μυθολογία Πηλίου

Το Πήλιο κατά την μυθολογία ήταν η θερινή κατοικία των θεών του Ολύμπου, η πατρίδα των Κενταύρων και το πεδίο της "Γιγαντομαχίας".
Ο Ηρακλής, ο Αχιλλέας, ο Ιάσονας κι ο Ασκληπιός έμαθαν εδώ μουσική, αρετή και την τέχνη του πολέμου κοντά στον Κένταυρο Χείρωνα. Σπούδασαν επίσης κοντά του τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων και των φυτών του Πηλίου.

Ο Ασκληπιός προόδευσε μάλιστα τόσο ώστε ξεπέρασε τον δάσκαλό του Κένταυρο Χείρωνα τόσο πολύ και κατάφερε να δημιουργήσει το φίδι, πηγή ζωής και θανάτου, το οποίο μέχρι σήμερα είναι το σύμβολο της ιατρικής επιστήμης.

Στο Πήλιο έγινε και ο γάμος της Νηρηίδας Θέτιδος με τον Πηλέα. Στην γιορτή που ακολούθησε η θεά Έρις, επειδή δεν είχε προσκληθεί, έριξε ένα χρυσό μήλο στον χώρο εκείνον με την επιγραφή «τη καλλίστη (στην ωραιότερη)». Έτσι έγινε ο πρώτος διαγωνισμός ομορφιάς ανάμεσα στις πανέμορφες και πανίσχυρες θεές Ήρα, Αθηνά και Αφροδίτη

Ο διαιτητής Πάρις, πρίγκιπας της Τροίας, αποφάσισε τότε να δώσει το μήλο στην θεά Αφροδίτη. Ο αθάνατος Αχιλλέας, γιος του Πηλέα και της Θέτιδος, εξεστράτευσε μετά από αυτό εναντίον της Τροίας και αυτό στάθηκε μοιραίο για την οικογένειά του πρίγκιπα Πάρι και την πατρίδα του. Η μυθολογία μας πληροφορεί ακόμη ότι ήταν εκστρατεία αντιποίνων των Ελλήνων εναντίον των Τρώων επειδή είχαν επιβάλει βαριά διόδια στα ελληνικά πλοία που διέρχονταν τα Στενά του Ελλησπόντου μετά το άνοιγμα των εμπορικών θαλασσίων οδών από τους Αργοναύτες.

Το Πήλιο συνέβαλε επίσης καθοριστικά και στην ήττα των Περσών. Στην περιοχή των θαλασσίων σπηλιών του Ποσειδώνα ναυάγησαν 40 πλοία του Ξέρξη, του οποίου τα σχέδια για κυριαρχία στην Ελλάδα και επέκταση της αυτοκρατορίας του στην Μεσόγειο καταστράφηκαν μετά και την βαριά ήττα του στην Σαλαμίνα το 480 π.Χ.

Ακόμη το Πήλιο συσχετίζεται και με την αργοναυτική εκστρατεία αφού τον 13ο αιώνα π.Χ. η Αργώ ξεκίνησε από την διπλανή πόλη Ιωλκό υπό την ηγεσία του Ιάσονα με προορισμό την μακρινή Κολχίδα της Αίας για να αποκτήσουν το χρυσόμαλλο δέρας, σύμβολο τιμής και πλούτου.

Όταν ο Ιάσονας επέστρεψε με το χρυσόμαλο δέρας έφερε και ως σύζυγο του, την μάγισσα Μήδεια. Αυτή ήταν θυγατέρα του βασιλιά Αιήτη και εγγονή του Ήλιου, πριγκίπισσα της Αίας και αργότερα βασίλισσα της Ιωλκού. Από τις καταστάσεις τότε έγινε μια τραγική φιγούρα γυναίκας την οποία δραματοποίησε ο Ευριπίδης στην γνωστή «Μήδεια», τραγωδία που διδάσκεται από το 431 π.Χ.

Ο αρχηγός της Αργοναυτικής εκστρατείας ο οποίος ονομαζόταν Διομήδης επέλεξε τέλος να μετονομαστεί Ιάσων επειδή κατά την μαθητεία του δίπλα στο Πήλιο κοντά στον κένταυρο Χείρωνα είχε διαπρέψει στην μελέτη των θεραπευτικών βοτάνων.

Το Πήλιο ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως το «θεραπευτικό βουνό» λόγω των φυτών που φύονταν εδώ.

Η ιστορία του Πηλίου αρχίζει σχεδόν παράλληλα με την δημιουργία της Δημητριάδας περί το 300π.χ από τον βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριο τον Πολιορκητή. Η Δημητριάδα αποτέλεσε τότε το κέντρο των Μαγνητών και κατάφερε να επιζήσει των επιδρομών από Γότθους, Σλάβους, Τούρκους, Βούλγαρους και Φράγους.

Κατά την Βυζαντινή περίοδο δεν παρατηρείται καμία σημαντική πόλη στο Πήλιο ενώ όλη η Θεσσαλία ήταν συνεχώς σε εμπόλεμη κατάσταση με ξένες φυλές όπως Γότθοι (396 μ.Χ.) και Ούννοι (539-540 π.Χ.), που διεκδικούσαν την Δημητριάδα.

Όταν η Κωνσταντινούπολη ήρθε στα χέρια των σταυροφόρων το 1204, ο αρχηγός τους κατάκτησε την Θεσσαλία και το Πήλιο. Το 1222 ο Δεσπότης Ηπειρώς Θεόδωρος απελευθέρωσε την περιοχή από τους Λατίνους και το 1393, η Θεσσαλία υπέκυψε στην Τουρκική κατοχή.

Κατά την Ελληνική Επανάσταση, ο γνωστός κληρικός Άνθιμος Γαζής ο Πηλιώτης προετοίμασε το έδαφος για τους αγώνες προς την ανεξαρτησία. Το Πήλιο συμμετείχε στην Ελληνική Επανάσταση με τον καπετάνιο Κυριάκο Βασδέκη, στις 7 Μαΐου του 1821 αλλά οι πασάδες της περιοχής έπνιξαν το επαναστατικό κίνημα του Πηλίου στο αίμα.

Μια δεύτερη απελευθερωτική ενέργεια τον Μάρτιο του 1854 απέβη και αυτή μοιραία. Τελικά το Πήλιο κατάφερε να απελευθερωθεί στις 2 Νοέμβρη 1881, με την βοήθεια των Βρετανών, ενός κινήματος από την ελεύθερη Ελλάδα και την στήριξη εξωτερικών δυνάμεων.

Από το 1830, οι Πηλιορείτες μετακινήθηκαν προς τις ακτές, όπου δημιούργησαν οργανωμένους οικισμούς. Συχνά όμως αυτοί γινόταν στόχος πειρατών οπότε οι κάτοικοι αναγκάζονταν να απομακρύνονται και να μετοικούν ψηλότερα. Προτιμητέες περιοχές, ήταν κοντά σε μοναστήρια.

Σύμφωνα με τον παραπάνω τρόπο φαίνεται να δημιουργήθηκε και το μεγαλύτερο και αξιολογότερο χωριό του Πηλίου, η Ζαγορά και η παραλία του Χορευτού.

Ο πρώτος πυρήνας της σημερινής Ζαγοράς ήταν το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Η μονή αυτή ιδρύθηκε περίπου το 1160 μ Χ. ήταν προικοδοτημένη με μεγάλη περιουσία και είχε πολλούς μοναχούς, καταστράφηκε δε από τυχαία πυρκαγιά τον Αύγουστο του 1887. Γύρω από το μοναστήρι δημιουργήθηκε η πρώτη συνοικία Σωτήρα-Ζαγορά, και σιγά-σιγά, δημιουργήθηκαν και οι υπόλοιπες συνοικίες του Αγ. Γεωργίου, της Αγ. Κυριακής και της Αγ. Παρασκευής.

Η νέα Ζαγορά άρχισε να αναπτύσσεται γρήγορα ενώ η γεωργία, το εμπόριο και η Χριστιανική πνευματικότητα της περιοχής άκμαζαν.
Δείγματα αυτής της ανάπτυξης ήταν τα καλοχτισμένα αρχοντικά της, τα μνημεία της και η πλούσια εκκλησιαστική παράδοση της.

Ανάμεσα στη μνημεία της Ζαγοράς, πρώτο είναι το «Ελληνομουσείο – Σχολείο του Ρήγα Φεραίου» απ' το οποίο σώζεται ακόμα ένα μέρος στην αρχή σχεδόν του δρόμου για το Χορευτά, που μάλλον ήταν το οικοτροφείο της παλιάς σχολής.

Δείγματα ακόμη της ανάπτυξης της Ζαγοράς είναι τα κειμήλια της 1.200 παλαιότυπα βιβλία, κώδικες και χειρόγραφα της παλιάς Ζαγοριανής Βιβλιοθήκης (δωρεές του πατριάρχη Καλλίνικου του Γ, του Ι. Πρίγκου, των αδελ¬φών Λαπάτη και Βόλτου).Ακόμη επίσης 13.500 πε¬ρίπου βιβλία που δώρησαν στην Βιβλιοθήκη της οι αδελφοί Κων/νος και Απόστ. Κωνσταντινίδης, οι αδελφοί Αλέξ. και Κων. Κασσαβέτη. ο Θεόδ. Αφεντούλης, ο ποιητής Κων. Τσαγκαράδας και άλλοι πολλοί.

Επίσης η Ζαγορά και το Χορευτό κατείχαν τα σκήπτρα στην παραγωγή μεταξιού (25.000-30.000 οκάδες το χρόνο) με εξαγωγές στη Βρετανία, Δαλματία, Γερμανία και άλλες περιοχές της Ευρώπης. Μεγάλες επίσης ήταν οι ποσότητες μαλλιού που έφερναν από διάφορες περιοχές της Ελλάδος(συγκεκριμένα η Λειβαδιά έδινε σχεδόν το σύνολο της παραγωγής της) και αφού τις επεξεργάζονταν μαζί με ντόπιες ποσότητες στα ξακουστά «αργαστήρια» της, παρήγαγε τις ονομαστές «καπότες της Ζαγοράς».

Για την εξαγωγή όλου αυτού του εμπορικού προϊόντος άρχισαν να ταξιδεύουν στην μεσόγειο και τα περίφημα Ζαγοριανά καράβια που ξεκινώντας από το Χορευτό μετέφεραν τα προϊόντα της κωμόπολης σ’ όλα τα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη. Έτσι υπήρχε τότε στην Ανατολική πλευρά του Πηλίου στην Ζαγορά και το Χορευτό ένα σπουδαιότατο και ακμαιότατο εμπορικό κέντρο.

Όσον αφορά τη νεότερη ιστορία του Πηλίου, στις 27 Οκτωβρίου 1916, 199 Ζαγοριανοί ίδρυσαν το Συνεταιρισμό με την επωνυμία «Συνεταιρισμός Πωλήσεως Γεωργικών Προϊόντων Ζαγοράς». Οι βασικές καλλιέργειες τότε ήταν εκείνες της πατάτας και του φουντουκιού.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 καλλιεργείται στην περιοχή η ποικιλία μήλων Στάρκιν Ντελίσιους. Από τότε ξεκινάει και η αλματώδης ανάπτυξη του Συνεταιρισμού, που το 1980 γίνεται πραγματικά εκρηκτική και φτάνει στις μέρες μας να συγκεντρώνει, (10.000 – 15.000 τόνους μήλα ετησίως) και συγχρόνως αχλάδια, ακτινίδια, κάστανα, ελιές, κεράσια κ.α. γινόμενος έτσι μια από τις σημαντικότερες οικονομικές μονάδες της Μαγνησίας.

Σήμερα η Ζαγορά και το Χορευτό προσφέρουν στον επισκέπτη μας μέσα από τα παραδοσιακά έθιμα και εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται την αίγλη και την ιστορία του ενδόξου παρελθόντος σε συνδυασμό με την ήπια τουριστική ανάπτυξη.

Αναδεικνύοντας έτσι τον φυσικό και πολιτισμικό πλούτου της περιοχής μας ο οποίος, σε συνδυασμό με μια από τις ομορφότερες παραλίες του Πηλίου το Χορευτό και τις ιστορίες των μυθικών Κενταύρων, γίνεται για τον επισκέπτη μας ο τόπος που πραγματικά φανταζόταν για τις διακοπές του.